ด้วยความอยากรู้เลยไปหาดูว่าศีล 227 ข้อสำหรับพระสงฆ์(ไทย)มีอะไรบ้าง อ่านเจอศีลบางข้อที่เมื่อเทียบกับสิ่งที่พบเจอแล้วเกิดความสงสัยอย่างมากเลยจะขอถามผู้รู้ช่วยขยายความหน่อยครับ

"เคล้าคลึง จับมือ จับช้องผม ลูบคลำ จับต้องอวัยวะอันใดก็ตามของสตรีเพศ" (สังฆาทิเสส ข้อ 2) อันนี้เข้าใจได้เพราะมันดูเจตนามาก แต่ทำไมถึงถูกตัวเฉยๆแบบไม่ได้เคล้าคลึงลูบคลำไม่ได้ ผู้หญิงถึงถูกจีวรยังไม่ได้ ถ้าเรื่องแค่นี้ทำให้พระเกิดอารมณ์ได้ แล้วโทษการถูกตัวผู้หญิงแทนที่จะมุ่งเน้นไปที่การฝึกควบคุมจิตใจ คนๆนั้นก็ไม่สมควรมาเป็นพระตั้งแต่แรกแล้วหรือเปล่า?

"เป็นผู้ว่ายากสอนยาก และต้องโดนเตือนถึง 3 ครั้ง" (สังฆาทิเสส ข้อ 12) การไม่เข้าใจอะไรง่ายๆมันเป็นความผิดด้วยหรอครับ แล้วถ้าเป็นที่คนสอนสอนไม่ชัดเจน หรือไม่ให้คำตอบที่เป็นเหตุเป็นผลพอ หรือสอนแบบให้เชื่อๆไปอย่างนั้น แบบนี้ก็ถือเป็นความผิดของคนเรียนหรอครับ คำถามหรือข้อสงสัยบางอย่างอาจจะลึกซึ้งในระดับที่ต้องใช้การเรียนรู้และค้นหาทั้งชีวิต แบบนี้จะเรียกว่าเป็นผู้สอนยากหรือเปล่าครับ?

"(ห้าม)รับเงินทอง" (นิสสัคคิยปาจิตตีย์ ข้อ 18) แต่ก็ไม่เคยเห็นพระคนไหนไม่รับ เหมือนไม่สนใจว่าศีลข้อนี้เลย แถมกลายเป็นว่าการเอาเงินให้พระเป็นการ "ทำบุญ" ซะงั้น

"(ห้าม)ซื้อขายด้วยเงินทอง" (นิสสัคคิยปาจิตตีย์ ข้อ 19) ก็เห็นพระไปซื้อของ หรือจ่ายเงินกินข้าวตามร้านเป็นเรื่องปกติไม่ใช่หรอครับ?

"ห้ามฉันอาหารรวมกลุ่ม" (ปาจิตตีย์ ข้อ 32) แล้วทุกวันนี้พระไม่ได้ฉันอาหารรวมกันเป็นกลุ่มหรอครับ?

"ไม่แสดงธรรมแก่คนไม่เป็นไข้ที่มีร่มในมือ" (ธัมมเทสนาปฏิสังยุตต์ ข้อ 1)
"ไม่แสดงธรรมแก่คนไม่เป็นไข้ที่สวมรองเท้า" (ธัมมเทสนาปฏิสังยุตต์ ข้อ 6)
"ไม่แสดงธรรมแก่คนไม่เป็นไข้ที่โพก/คลุมศีรษะ" (ธัมมเทสนาปฏิสังยุตต์ ข้อ 10,11)
"ไม่แสดงธรรมแก่คนไม่เป็นไข้ที่นั่งอยู่ แต่ภิกษุยืน" (ธัมมเทสนาปฏิสังยุตต์ ข้อ 14)
ศีลกลุ่มนี้อาจจะตีความได้ว่าไม่ควรแสดงธรรมต่อผู้ที่ไม่พร้อม แต่ถ้าแค่เขาถือร่ม สวมรองเท้า คลุมศีรษะ หรือแม้แต่นั่งเฉยๆก็ไปด่วนสรุปแล้วว่าเขาไม่พร้อมรับฟังธรรม ถ้างั้นมันจะไม่เป็นการตั้งอคติ (judge) คนมากเกินไปหน่อยหรอครับ?

แล้วการที่พระไม่ไหว้ตอบ ไม่ไหว้ขอบคุณ ไม่ใช้หางเสียงแสดงความสุภาพแบบคนธรรมดา มันเป็นการไม่สำรวมหรือมีข้อห้ามในศีลข้อไหนหรือเปล่าครับ เพราะผมกลับเห็นว่ากริยาแสดงความนอบน้อมเหล่านี้น่าจะเป็นสิ่งที่สมควรทำอย่างยิ่ง โดยเฉพาะคนที่บวชเป็นพระที่ควรจะลดอีโก้และถ่อมตนไม่ใช่หรอครับ?

ผมขออนุญาตนำข้อคิดคติธรรมจากหลวงปู่ที่ได้เมตตาถ่ายทอดสอนธรรม มาโพสต์ตอบให้แทนดังนี้ครับ

หลวงปู่ : ศีล 227 ข้อนั้นเป็นเพียงบางส่วน ส่วนที่เป็นศีลใน 227ข้อมีเพียง 150 ข้อที่เป็นศีล คือข้อพึงและไม่พึงปฏิบัติ อีก 70 ข้อคือเสขิยวัตร หมายเอาว่าทุกคนคือผู้ฝึกหัดทั้งหมดไม่ว่าจะถือตนว่าเป็นพระอรหันต์ก็ตาม และอีก 7ข้อคือวิธีตัดสินว่าถูกผิดอย่างไร

ผู้ฝึกทุกคนแม้แต่คนธรรมดาก็ย่อมรู้ตัวเองดีว่าผิดหรือถูก อันดับแรกเมื่อยังเยาว์วัยสิ่งที่ว่าใช่แต่แรกก็เป็นเรื่องไม่ใช่เมื่อผ่านกาลเวลา และเมื่อผ่านเข้าสู่ญานทัศนะก็จะเข้าใจมากขึ้นรู้ผิดรู้ถูกมากขึ้น ต่อเมื่อแจ้งในธรรมทั้งหลายก็จะรู้ว่าสายเสียแล้วรู้อย่างนี้ไม่ทำเสียดีกว่า

เรื่องศีลพระ เข้าใจตรงกันก่อนว่าศีลไม่ได้แปลว่าข้อบังคับใดๆทั้งสิ้น แต่หมายถึงการพึงและไม่พึงปฏิบัติ ถ้าแจ่มแจ้งรู้ชัดแต่เยาว์วัยท่านว่าเป็นการง่ายที่จะประสพความสำเร็จจนถึงที่สุด ส่วนที่ว่า"ว่ายากสอนยากใช่ว่าจะเขลาเพียงแต่ปัญาเบาเอากิเลสตนเป็นเครื่องตัดสินธรรมทั้งหลาย เพราะปัญญาเบาจึงเข้าใจเรื่องราวต่างๆได้ยาก สาเหตุเพราะบุญน้อย ปุพเพกตปุญญตาไม่มีเสริม ต้องเรียนรู้ใหม่หมด เดาว่าเกิดมาแต่ตมในบัวสี่เหล่า ได้มีโอกาสแต่ก็พลาดเพราะเอาตนเป็นใหญ่ จึงเป็นผู้เรียนรู้ได้ช้า ไม่ขัดเกลาตนเองจึงทำให้คนอื่นสอนให้ได้ยากต้องสามารถสอนตนเองให้ได้ก่อน ท่านจึงให้หยุดสอนเพราะสอนต่อบุคคลผู้นั้นก็จะเป็นพาลใช้ความกักขฬะข่มเอา

ศีลทั้งหลายจะสำคัญและมีคุณก็ต่อเมื่อทำความเข้าใจได้อย่างถูกต้องตรงธรรม ถ้าเอาโลกมาตัดสินธัมมก็เท่ากับเอาตีนมาเทินไว้บนหัว ถ้าเอาธัมมตัดสินโลกก็เท่ากับเอาน้ำสาดชะล้างครูตแล้วปล่อยให้แห้งอย่างไรเสียก็ยังสกปรกอยู่ ธัมมจึงเป็นเรื่องที่ต้องเพ่งพิจารณาตัดสินใครไม่ได้ ใช้ตัดสินตนเองได้อย่างเดียว ส่วนผู้อื่นท่านให้นิ่งเสียเมื่อเขารู้เขาก็จะเข้าใจ เหมือนนักบวชรูปหนึ่งที่เกิดวิปริตถ่ายทำคลิปแจกจ่ายเพราะจิตเกิดวิปริตถึงขั้นวิกฤติใครๆก็ไม่สามารถสอนเธอได้ จนวันหนึ่งเธอไม่สามารถเจริญธรรมต่อไปได้ อย่าว่าแต่ขั้นสูงขึ้นเลยเอาแค่ที่เคยทำได้ก็ไม่มีแล้ว ที่สุดเธอก็ประกาศลาสิกขาขอเป็นเพียงข้ารับใช้ในพระพุทธศาสนาเท่านั้นไม่อาจเจริญธรรมให้ได้ถึงนิพพานอย่างที่หวัง นี่ก็เป็นแบบอย่างหนึ่งในประเทศไทยที่มีเกิดแล้ว ส่วนที่ออกไปทำความชั่วความเลวทรามมากมาย ออกตระเวณพาคนพกพาอาวุธเที่ยวข่มขู่เขาไปทั่วนั่น ไม่ใช่นักบวชแต่เป็นคนชั่วที่อาศัยผ้ากาสาวะทำลายพระพุทธศาสนา เหตุเพราะมีความทะยานอยากเป็นที่ตั้ง อย่างไรเสียก็ปิดบังตนเองได้เฉพาะตนเองและเหล่าสาวกเท่านั้นแต่ปิดบังคนอื่นไม่ได้

ฉะนั้นเรื่องของคนธรรมดาที่จะเข้าใจเรื่องของพระสงฆ์ในพุทธศาสนา(พุทธสาสนะ = ภายใต้คำสั่งสอนของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า) ย่อมเข้าถึงได้ยาก ขนาดบวชเรียนพากเพียรได้ยศได้ศักดิ์อยู่ยาวนับสิบๆ ปี ก็ยังไม่ได้อะไร ได้แต่กิเลสหนาขึ้นได้อบายสี่เป็นที่หมายตายไปเกิดในนรก เกิดเป็นสัตว์เดรัจฉานก็มากมาย เป็นเปรตเป็นอสุรกายก็ไม่น้อย สู้หมูหมากาไก่ไม่ได้ ตายแล้วยังได้เกิดในที่ดี

ศีลมีเป็นหมื่นข้อ ลองศึกษาในพระไตรปิฏกดู ทำความเข้าใจที่ไปที่มาต้นเหตุที่ให้เกิดข้อศีลขึ้น ซึ่งทั้งหมดก็เป็นไปเพื่อดำเนินวิถีจิตให้ตั้งมั่นเข้าสู่นิพพาน ส่วนคนที่ไม่ศรัทธาเชื่อมั่นในเรื่องนิพพานก็จะเดินไปอีกอย่าง ตั้งให้มั่นคงว่าจะทำความเข้าใจเรื่องศีลไปในส่วนไหน เพื่ออะไร ศีลเป็นเรื่องไม่ยาก อยากอะไรให้หยุดเพราะมันกำลังผิดศีล สงสัยแปลว่าผิดแล้ว ประมาทก็ผิดแล้ว กล่าววาจาแล้วรู้สึกว่าไม่ใช่ก็ผิดแล้ว รักษาศีลกับครองศีลต่างกัน ถ้ารักษาศีลมากๆตั้งให้มั่นคงศีลก็จะรักษาไม่ให้ผิด ถ้าถือครองศีลก็ผิดตลอดกาล อย่าสงสัยไม่มีอะไรผิดไม่มีอะไรถูก อยู่ที่จิตว่าตั้งไว้อย่างไร

รับเงินไม่มีความผิด ถือครองเอาไว้นั่นละผิด รับแล้วสละก็จบแล้ว จับต้องแล้วด้วยกายแต่ว่าจิตไม่ได้ยึดครองก็จบแล้ว ไม่ได้จับต้องแต่จิตยึดครองแล้วก็ผิดแล้ว เพราะจิตยึดครองจึงยื่นอวัยวะออกไปต้อง ถ้าไม่ยึดครองต้องอย่างไรก็ไม่ผิด สำคัญมีจิตหรือไม่ แต่กว่าจะเข้าถึงจิตของตนได้มันยากยิ่งนัก เพราะจิตมันไว วิสัยปุถุชนย่อมไม่ทันจิตตน ทำความเข้าใจเรื่องจิตศึกษาพฤติกรรมของจิตของเจ้าของเองให้มาก เห็นจิตเมื่อไรก็จะรู้ว่า “ รู้อย่างนี้ไม่ทำเสียดีกว่า " นั่นละเริ่มต้นชีวิตที่ดีขึ้นแล้ว

บุญรักษา